ΠΑΛΑΙΟΣ ΣΙΔ. ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΛΑΤΑΜΩΝΑ – ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ
Η συγκεκριμένη εργασία που έγινε στο Α’ Εξάμηνο του Προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών του τμήματος Αστικής Ανάπλασης και Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας πραγματεύτηκε την προστασία και ανάδειξη του παλαιού Σιδηροδρομικού Σταθμού Πλαταμώνα μέσα από διαδικασίες Αστικής Ανάπλασης της περιοχής του Σταθμού και του αστικού χώρου γύρω από αυτόν.
Με το Φ.Ε.Κ. 358/Β’/21.3.2005 και σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.3028/2001 «Για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς» και του Ν.2039/1992 «περί Κύρωσης της Σύμβασης για την προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ευρώπης»,
- χαρακτηρίζεται ως ιστορικός τόπος η παλαιά σιδηροδρομική γραμμή του Πλαταμώνα συνολικού μήκους 2,867 Km και πλάτους όσο το όριο απαλλοτρίωσης του Ο.Σ.Ε. Όπως αναφέρεται, το τμήμα αυτό της σιδηροδρομικής γραμμής εμφανίζει ιδιαίτερο ιστορικό, τεχνικό και επιστημονικό σνδιαφέρον, συνιστά χαρακτηριστικό και ομοιογενή χώρο που διαμορφώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα, μέσα σε ένα πλούσιο φυσικό περιβάλλον.
- Χαρακτηρίζονται ως μνημεία το σύνολο των κτηρίων που συνθέτουν τον παλαιό σιδηροδρομικό Σταθμό του Πλαταμώνα.
Επίσης, σύμφωνα με το ΚΕΦ. Α, β’ – προσδιορισμός χρήσεων γης του Φ.Ε.Κ. 1158/Δ’/20.9.1996 περί έγκρισης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου της κοινότητας Πλαταμώνα, στον εν λόγω χώρο προβλέπεται η αξιοποίηση των εγκαταστάσεων του σημερινού σιδηροδρομικού σταθμού με την διαμόρφωση τους σε κέντρο διοικητικών, κοινωνικών και πολιτιστικών λειτουργιών.
Ο συγκεκριμένος σταθμός εγκαταστάθηκε στη θέση αυτήν γύρω στο 1917. Από αφηγήσεις ανθρώπων που βρίσκονται ακόμα εν ζωή διαπιστώνεται ότι η εγκατάσταση του σταθμού στην συγκεκριμένη θέση συντέλεσε αποφασιστικά τόσο την δημιουργία όσο και στην ανάπτυξη του οικισμού του Πλαταμώνα.
Αν θέλαμε να απομονώσουμε τρία χαρακτηριστικά που προσέδωσε ο Σταθμός στην τοπική κοινωνία και, κατ επέκταση, στην αστική ανάπτυξη του οικισμού θα λέγαμε ότι είναι η έλευση επισκεπτών (τουριστών ή διερχομένων), η μεταφορά εμπορικών αγαθών (κυρίως ψάρια) και η κοινωνική ζωή (για μικρούς και μεγάλους) γύρω από αυτόν, στοιχεία που χαρακτηρίζουν ακόμα και σήμερα την κοινωνικοοικονομική δραστηριότητα του οικισμού.
Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις αφορούν σε τρία επίπεδα:
– το πρώτο στο επίπεδο του Κηρυγμένου χώρου ως ιστορικού τόπου όπου προτείνονται η Πολιτιστική Δημιουργία και έκθεσή της, η λειτουργία του ως υπαίθριου χώρου αναψυχής για μικρούς και μεγάλους, και η ένταξή του στην σύγχρονη κοινωνική και οικονομική ζωή μέσα από συγκεκριμένες εγκαταστάσεις χρήσεων.
– στο δεύτερο επίπεδο, αυτό του Οικοδομικού Τετραγώνου, προτάθηκε η απομάκρυνση (ή η μείωση στο ελάχιστο) του οπτικού και του ηχητικού θορύβου, η αποκατάσταση και η εναρμόνιση των όψεων των κτηρίων και η περισσότερη οπτική και φυσική επαφή των ανθρώπων με το μνημείο.
– στο τρίτο επίπεδο, αυτό του ιστορικού κέντρου, όπου προτάθηκε η προέκταση των προηγούμενων παρεμβάσεων σε όλη την έκταση του που ορίζεται ως ιστορικό κέντρο. Έτσι, η υπογειοποίηση όλων των κοινωφελών δικτύων, η εναρμόνιση των κτηρίων με ένα συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό τύπο, οι απομάκρυνση κάθε μορφής όχλησης, η εκτεταμένη πεζοδρόμηση – πλακόστρωση με ελαφριά ανάπλαση με πράσινο και, γενικότερα, η μορφολογική και λειτουργική ενοποίηση του συγκεκριμένου χώρου θα είχε χαρακτήρα αναγέννησης με επίκεντρο και αναφορά τον παλαιό σιδηροδρομικό σταθμό και την συμβολική του αξία για τον οικισμό και την τοπική κοινωνία.
Αυτό που κυρίως ήθελε να τονίσει η συγκεκριμένη εργασία είναι ότι η διατήρηση των μνημείων της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν έχει σημασία για την κοινωνία εάν δεν μπορεί να της είναι κάτι χρήσιμο για το μέλλον.
Και ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός, ιδιαίτερα για μνημεία εντός των αστικών κέντρων, είναι μέσα από το πάντρεμα του μνημείου με την μορφή και λειτουργία της πόλης με έναν τρόπο που έχει χαρακτήρα ριζικής αναμόρφωσης ή και αναγέννησης που δίνει προοπτική για το μέλλον. Και με το μνημείο να έχει στην διαδικασία αυτήν έναν ρόλο «πομπού» που εκπέμπει σταθερά και με συνέπεια την ίδια την λειτουργία της πόλης μέσα στον ιστορικό χρόνο.
